ดวงดาวในกาแล็กซีทางช้างเผือกเคลื่อนที่เหมือนระลอกคลื่น

องค์การอวกาศยุโรป (ESA) เผยถึงข้อมูลล่าสุดจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศกายอา (Gaia) ซึ่งชี้ว่าดาวหลายล้านดวงในกาแล็กซีทางช้างเผือกมีการเคลื่อนที่แบบระลอกคลื่นในน้ำ ซึ่งปรากฏการณ์นี้น่าจะเกิดขึ้นเพราะเหตุการณ์รุนแรงในอดีตเมื่อราว 300-900 ล้านปีก่อน

กล้องโทรทรรศน์อวกาศกายอาซึ่งกำลังปฏิบัติภารกิจวัดและระบุตำแหน่งของดวงดาวกว่า 1 พันล้านดวงในกาแล็กซีทางช้างเผือก ส่งข้อมูลความเร็วในการเคลื่อนที่ทั้งสามมิติของดวงดาวเหล่านี้ให้กับทีมนักดาราศาสตร์นานาชาติบนโลก ซึ่งได้ตีพิมพ์ผลการวิเคราะห์ข้อมูลดังกล่าวในวารสาร Nature ฉบับล่าสุด

• ดร.เทเรซา อันโตฮา ผู้นำทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัยบาร์เซโลนาของสเปนบอกว่า ได้ศึกษารูปแบบการเคลื่อนที่ของดาวในดาราจักรที่เราอาศัยอยู่จำนวนหนึ่ง โดยใช้ข้อมูลของตำแหน่งดวงดาวที่กล้องโทรทรรศน์อวกาศกายอาตรวจวัดได้อย่างแม่นยำมากขึ้น มาเปรียบเทียบกับข้อมูลความเร็วของดวงดาวในคอมพิวเตอร์

ผลที่ได้คือเส้นกราฟการเคลื่อนที่ในรูปแบบประหลาดคล้ายลวดลายบนเปลือกหอยทาก ซึ่งเป็นรูปแบบที่นักดาราศาสตร์ไม่เคยพบเห็นมาก่อน โดยเส้นกราฟลักษณะนี้บ่งบอกชัดว่า ดวงดาวในกาแล็กซีทางช้างเผือกเคลื่อนที่ขึ้นลงคล้ายระลอกคลื่น เหมือนกับปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นหลังปาก้อนหินลงในบ่อน้ำ

ศ. อามีนา เฮลมี ผู้ร่วมทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัยโกรนิงเงินของเนเธอร์แลนด์ชี้ว่า การเคลื่อนที่ของดวงดาวอย่างผิดปกติดังกล่าว แม้จะไม่ชัดเจนจนสามารถสังเกตเห็นได้โดยง่าย แต่ก็เป็นร่องรอยของเหตุการณ์รุนแรงในอดีตที่กาแล็กซีทางช้างเผือกได้ประสบมา ซึ่งมีความเป็นไปได้ว่าเกิดจากการเฉียดผ่านของวัตถุอวกาศที่มีแรงโน้มถ่วงอันทรงพลังพอสมควร จนเกิดการรบกวนวิถีการเคลื่อนที่ของดวงดาวขึ้น แม้จะไม่ได้ชนปะทะกันโดยตรงก็ตาม

"เหตุการณ์ที่เป็นไปได้มากที่สุด คือการโคจรเฉียดผ่านครั้งสุดท้ายของดาราจักรแคระซาจิตแทเรียส (Sagittarius)เมื่อราว 200-1,000 ล้านปีก่อน และในขณะนี้ดาราจักรแคระดังกล่าวก็กำลังถูกกาแล็กซีทางช้างเผือกดูดกลืนให้เข้ามารวมเป็นดาราจักรเดียวกันอยู่" ศ. เฮลมีกล่าว