เชื้อเห็ดรา มีคุณค่ามากกว่าเป็นอาหาร และยารักษาโรค

พวกมันอยู่ทั่วไปทั้งในดิน ในตัวเราและในอากาศ แต่มักมีขนาดเล็กจนมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า

พวกมันเป็นได้ทั้งอาหารและยา ทว่าบางครั้งก็สร้างหายนะใหญ่หลวงด้วยการก่อให้เกิดโรคในพืชและสัตว์

จากการประเมินสภาวะเชื้อเห็ดราในโลกครั้งใหญ่เป็นครั้งแรก พบว่า อาณาจักรเห็ดรามีความสำคัญต่อชีวิตบนโลกใบนี้

แต่มากกว่า 90% ของเชื้อเห็ดรา 3.8 ล้านชนิดในโลก ยังไม่เป็นที่รู้จักทางวิทยาศาสตร์

ศ. แคที วิลลิส ผู้อำนวยการด้านวิทยาศาสตร์ที่สวนพฤกษศาสตร์หลวงคิว (Kew Gardens) ซึ่งเป็นผู้นำในการทำรายงานนี้ กล่าวว่า "มันเป็นสิ่งมีชีวิตที่น่าสนใจมาก แต่เรารู้จักมันน้อยมาก"

"พวกมันเป็นสิ่งมีชีวิตที่แปลก และมีวัฏจักรชีวิตที่ประหลาดมาก กระนั้น เมื่อคุณเข้าใจบทบาทในระบบนิเวศของมัน คุณจะตระหนักว่า พวกมันช่วยค้ำจุนสิ่งมีชีวิตอื่นบนโลกนี้"

ผู้คนจำนวนมากคุ้นเคยกับเห็ดที่กินได้ หรือเชื้อราที่อยู่เบื้องหลังการค้นพบเพนิซิลลิน แต่เชื้อเห็ดรามีบทบาทที่สำคัญอย่างกว้างขวาง ตั้งแต่ช่วยให้พืชดูดน้ำและสารอาหารจากดิน ไปจนถึงด้านการแพทย์ที่ช่วยลดคอเลสเตอรอลในเลือดได้ และช่วยในการปลูกถ่ายอวัยวะ

เชื้อเห็ดรายังช่วยเพิ่มความหวังในการย่อยพลาสติกและสร้างเชื้อเพลิงชีวภาพชนิดใหม่ ๆ ด้วย แต่พวกมันก็มีข้อเสียเช่นกัน ได้แก่ การทำลายต้นไม้, พืชผล และพืชต่าง ๆ ทั่วโลก และยังกำจัดสัตว์จำนวนมากอย่างสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำให้หมดไปด้วย

เป็นทั้ง "คนดี" และ "ตัวร้าย"

ดร. เอสเตอร์ กายา ผู้นำโครงการวิจัยที่สวนพฤกษศาสตร์หลวงคิว ซึ่งสำรวจความหลากหลายและวิวัฒนาการ ของเชื้อเห็ดราในโลกนี้ กล่าวว่า เชื้อเห็ดรามีทั้งที่เป็น "คนดี" และ "ตัวร้าย"

"เชื้อเห็ดราชนิดเดียวกัน อาจถูกมองได้ว่าเป็นทั้งอันตราย แต่ก็มีศักยภาพและช่วยให้แก้ปัญหาหลายอย่างได้เช่นกัน"

รายงานนี้ยังได้ระบุถึงช่องว่างหลายอย่างเกี่ยวกับความรู้ของคนเราต่อกลุ่มสิ่งมีชีวิต ซึ่งอาจจะมีคำตอบเกี่ยวกับความมั่นคงทางอาหารอยู่ในนั้นก็ได้ อาณาจักรเห็ดรามีเชื้อโรคที่สร้างความเสียหายต่อพืชผลทางการเกษตรหลายชนิด แต่เชื้อเห็ดราก็ช่วยสร้างสารอาหารและมีบทบาทสำคัญในการกำหนดระดับคาร์บอนไดออกไซด์

"เรามองข้ามเชื้อเห็ดราซึ่งอาจจะทำให้เกิดความเสียหายขึ้นได้" ศ. วิลลิส กล่าว "นี่คืออาณาจักรที่เราต้องเริ่มศึกษาอย่างจริงจัง โดยเฉพาะเมื่อมีปัญหาภูมิอากาศโลก และปัญหาอื่น ๆ ที่เรากำลังเผชิญอยู่ตอนนี้"

10 ข้อน่ารู้เกี่ยวกับเชื้อเห็ดรา
1. เชื้อเห็ดราอยู่ในอาณาจักรของมันเอง ซึ่งมีความใกล้เคียงกับอาณาจักรสัตว์มากกว่าอาณาจักรพืช
2. พวกมันมีสารเคมีที่ผนังเซลล์คล้ายกับของกุ้งมังกรและปู
3. เชื้อเห็ดราสามารถช่วยย่อยพลาสติกให้หมดไปภายในเวลาไม่กี่สัปดาห์แทนที่จะใช้เวลาหลายปี
4. มีหลักฐานที่ระบุว่า ยีสต์ซึ่งเป็นเชื้อเห็ดราชนิดหนึ่ง ถูกใช้ผลิตไวน์น้ำผึ้ง( mead) ตั้งแต่ 9,000 ปีก่อน
5. เชื้อเห็ดราอย่างน้อย 350 สายพันธุ์ ถูกมนุษย์นำมาบริโภค รวมถึงเห็ดทรัฟเฟิล ซึ่งมีราคาแพงหลายพันดอลลาร์ต่อชิ้น, คอร์น (quorn) และยังอยู่ในมาร์ไมต์ (ยีสต์ทาขนมปัง) และชีสด้วย
6. ชิ้นส่วนรถยนต์ที่ทำจากพลาสติกจำนวนมาก, ยางสังเคราะห์ และตัวต่อเลโก ทำมาจากกรดอิทาโคนิก (itaconic acid) ที่มาจากเชื้อเห็ดราชนิดหนึ่ง
7. คาดว่าเชื้อเห็ดรา 216 สายพันธุ์ ทำให้เกิดภาพหลอน
8. เชื้อเห็ดรากำลังถูกใช้ในการเปลี่ยนให้ขยะทางการเกษตรกลายเป็นไบโอเอทานอล (bioethanol)
9. ผลิตภัณฑ์ที่ทำจากเชื้อเห็ดราหลายชนิดสามารถนำไปใช้แทนโฟมโพลีสไตรีน (polystyrene foam), หนังสัตว์ และวัสดุก่อสร้างได้
10. การศึกษาดีเอ็นเอพบว่า มีเชื้อเห็ดราหลายพันชนิดอยู่ในตัวอย่างดิน 1 ตัวอย่าง หลายชนิดไม่เป็นที่รู้จักและยังไม่เป็นที่เปิดเผยโดยถูกเรียกว่า "ทาซามืด" (dark taxa)

รายงานสภาวะเชื้อเห็ดราโลก มีนักวิทยาศาสตร์มากกว่า 100 คนจาก 18 ประเทศเข้าร่วมศึกษา และค้นพบว่า:

- มีเชื้อเห็ดราชนิดใหม่มากกว่า 200 ชนิดถูกค้นพบในแต่ละปี จากแหล่งต่าง ๆ รวมถึงเล็บมือของมนุษย์
- เชื้อเห็ดราหลายร้อยสายพันธุ์ถูกเก็บมากินเป็นอาหาร โดยตลาดที่ซื้อขายเห็ดกินได้ทั่วโลกมีมูลค่าราว 3.25 หมื่นล้านปอนด์ หรือราว 1.39 ล้านล้านบาท
- มีเชื้อเห็ดราเพียง 56 ชนิดที่ได้รับการประเมินให้จัดอยู่ในบัญชีแดงของ IUCN ซึ่งเป็นบัญชีที่รวบรวมรายชื่อของพืชและสัตว์ที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ ขณะที่มีพืชกว่า 25,000 ชนิด และสัตว์ 68,000 ชนิดที่อยู่ในบัญชีนี้

ในการนับจำนวนครั้งล่าสุด มีเชื้อเห็ดราในสหราชอาณาจักรอย่างน้อย 15,000 ชนิด ในจำนวนนี้มีส่วนหนึ่งที่เข้าใกล้การสูญพันธุ์

นักวิทยาศาสตร์ภาคพลเมือง กำลังช่วยกันระบุเชื้อเห็ดราทั่วประเทศ เพิ่มเติมเข้าไปในฐานข้อมูลที่มีการบันทึกใหม่มากกว่า 1,000 ชนิด

ดร. ไบรอัน ดักลาส จากโครงการลอสต์แอนด์ฟาวด์ฟังไจ (Lost and Found Fungi Project) ระบุว่า เชื้อเห็ดรา มีความสวยงามเช่นเดียวกับกล้วยไม้ และมีความสำคัญที่ต้องได้รับการปกป้องเช่นเดียวกัน "ผมคิดว่า เราจำเป็นต้องให้ความรู้ เชิญชวนผู้คนให้มาชื่นชอบเชื้อเห็ดรา"

ดร. โอลิเวอร์ เอลลิงแฮม กล่าวเพิ่มเติมว่า "เชื้อเห็ดราเป็นอาณาจักรที่มีความเท่าเทียมกับอาณาจักรพืชและสัตว์ และอาจจะมีความหลกหลายมากกว่าด้วย"