คนเราจดจำใบหน้าคนรู้จักได้โดยเฉลี่ยถึง 5,000 หน้า
Image copyrightGETTY IMAGES
หลายคนอาจจะเคยพบกับเหตุการณ์ที่ทำให้เสียความรู้สึก เมื่อได้พบคนรู้จักซึ่งจากกันไปนาน แต่เขากลับจำหน้าคุณไม่ได้ เรื่องนี้นักจิตวิทยาชี้ว่าไม่ควรจะเกิดขึ้น เพราะผลการศึกษาล่าสุดพบว่า คนส่วนใหญ่สามารถจดจำใบหน้าของผู้คนทั่วไปได้มากเกินคาด ซึ่งคิดเป็นจำนวนโดยเฉลี่ยถึง 5,000 ใบหน้าด้วยกัน
ทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยยอร์กของสหราชอาณาจักร ตีพิมพ์ผลวิจัยดังกล่าวลงในวารสารของราชสมาคมกรุงลอนดอนฉบับบี (Proceedings of the Royal Society B.) โดยชี้ว่านี่เป็นครั้งแรกที่นักวิทยาศาสตร์สามารถระบุจำนวนใบหน้าที่มนุษย์จดจำได้อย่างแน่ชัด
ก่อนหน้านี้คาดกันว่า มนุษย์มีความสามารถจดจำใบหน้าได้มากน้อยแตกต่างกันออกไปอย่างหลากหลาย ซึ่งอาจมีตั้งแต่ผู้ที่จำใบหน้าคนอื่น ๆ ได้จำกัดราว 1,000 หน้า ไปจนถึงคนที่จำได้มากอย่างเหลือเชื่อถึง 10,000 หน้า
ผู้วิจัยให้อาสาสมัครจำนวนหนึ่งทำแบบทดสอบให้เสร็จภายในเวลา 1 ชั่วโมง โดยอาสาสมัครจะต้องย้อนนึกถึงใบหน้าของคนรู้จักในชีวิตของตนเองให้ได้มากที่สุด ไม่ว่าจะเป็นญาติ มิตรสหาย หรือเพื่อนร่วมงาน จากนั้นให้ทำแบบทดสอบความจำที่มุ่งทดสอบด้วยใบหน้าของบุคคลผู้มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักทั่วไปในวงสังคม
Image copyrightGETTY IMAGES
คำบรรยายภาพผลการศึกษาล่าสุดนี้พบว่า คนเราจดจำใบหน้าคนรู้จักได้โดยเฉลี่ยถึง 5,000 หน้า
ในระหว่างที่ทำการทดสอบ ผู้วิจัยจะวัดและบันทึกอัตราเร็วในการรื้อฟื้นความจำเรื่องใบหน้าของอาสาสมัคร โดยสังเกตว่าอัตราเร็วดังกล่าวเริ่มชะลอตัวลงเมื่อใด ก็จะสามารถนำข้อมูลนี้ไปประมาณการทางสถิติเพื่อให้ทราบถึงจำนวนใบหน้าทั้งหมดที่อาสาสมัครสามารถจดจำได้
ผลปรากฏว่าอาสาสมัครส่วนใหญ่สามารถจดจำใบหน้าผู้อื่นได้โดยเฉลี่ยที่ 5,000 ใบหน้า และมีเพียง 2% ที่มีภาวะสูญเสียความสามารถระลึกรู้ใบหน้า (Prosopagnosia) ซึ่งเป็นความผิดปกติของระบบประสาทที่ทำให้ไม่สามารถจดจำใบหน้าต่าง ๆ ได้เลย
ศ. ไมค์ เบอร์ตัน ผู้นำทีมวิจัยบอกว่า "จากมุมมองทางวิวัฒนาการแล้ว การจดจำใบหน้าได้มากขนาดนี้นับว่าเป็นความสามารถที่เกินจำเป็นไปหน่อย เพราะบรรพบุรุษมนุษย์มีวิวัฒนาการมายาวนานในรูปแบบของกลุ่มสังคมขนาดเล็ก ที่ไม่ต้องใช้การจดจำใบหน้าจำนวนมากนัก"
"แต่อย่างไรก็ตาม ในธรรมชาติมีปรากฏการณ์แบบนี้อยู่ไม่น้อย เช่นแมงมุมบางชนิดที่มีพิษร้ายแรงจนสามารถฆ่าม้าตัวใหญ่ได้ ทั้งที่แมงมุมนั้นก็ไม่ได้ต้องการม้าเพื่อเป็นอาหารแต่อย่างใด การที่มนุษย์จดจำใบหน้าได้มากเกินคาด อาจสะท้อนถึงความจำเป็นบางอย่างในการแยกแยะมิตรและศัตรูที่เรายังไม่ทราบก็เป็นได้" ศ. เบอร์ตันกล่าว