รู้ก่อนใช้ ผสมโซดาไฟกับน้ำยาล้างห้องน้ำ อันตรายถึงตาย
"โซดาไฟ" เป็นสารเคมีที่มีประโยชน์ แต่ก็มีความอันตรายสูง ยิ่งใช้ร่วมกับ "น้ำยาล้างห้องน้ำ" หากต้องการใช้งานควรศึกษาข้อมูลให้ละเอียดและปฏิบัติตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัด เพื่อป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้น
โซดาไฟคืออะไร ?
โซดาไฟ หรือ โซเดียมไฮดรอกไซด์ (Sodium Hydroxide) เป็นสารเคมีที่มีสูตรทางเคมีว่า NaOH มีลักษณะเป็นของแข็งสีขาวหรือใส ไม่มีสี มักอยู่ในรูปของเกล็ดหรือเม็ด โซดาไฟมีคุณสมบัติเป็นด่างที่แรงและสามารถละลายในน้ำได้ดี ซึ่งจะทำให้เกิดสารละลายที่มีค่า pH สูง โซดาไฟเป็นสารเคมีที่มีประโยชน์ในหลายอุตสาหกรรม แต่การใช้งานต้องเป็นไปอย่างระมัดระวังและปฏิบัติตามข้อแนะนำด้านความปลอดภัยอย่างเคร่งครัด
โซดาไฟทำอะไรได้บ้าง ?
- ผลิตสบู่และผงซักฟอก รวมถึงในการผลิตสารเคมีอื่นๆ เช่น โซเดียมฟอสเฟตและโซเดียมคาร์บอเนต
- ทำความสะอาดท่อระบายน้ำหรือเครื่องครัว โดยสามารถละลายไขมันและคราบสกปรกได้
- ปรับค่า pH ของน้ำเสียให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม
- กำจัดลิกนินออกจากไม้เพื่อให้ได้เส้นใยเซลลูโลสที่ใช้ในการผลิตกระดาษ
ข้อควรระวังการใช้โซดาไฟ
โซดาไฟเป็นสารที่มีความกัดกร่อนสูงและสามารถก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อผิวหนังและดวงตาได้ ควรเปิดหน้าต่างหรือใช้พัดลมดูดอากาศเพื่อช่วยระบายไอระเหย สวมอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล เช่น ถุงมือและแว่นตาป้องกัน และควรเก็บโซดาไฟในภาชนะที่ปิดสนิทและเก็บไว้ในที่แห้ง เพื่อป้องกันการดูดความชื้นจากอากาศ หากมีการสัมผัสกับผิวหนังหรือดวงตา ให้ล้างออกด้วยน้ำสะอาดจำนวนมากทันที และควรไปพบแพทย์หากมีอาการระคายเคือง
การใช้โซดาไฟล้างห้องน้ำอาจเป็นอันตรายถ้าไม่ใช้ด้วยความระมัดระวัง เนื่องจากโซดาไฟเป็นสารเคมีที่มีความเป็นด่างสูงและมีคุณสมบัติในการกัดกร่อนที่รุนแรง หากใช้โซดาไฟกับสารเคมีบางชนิด เช่น สารฟอกขาว อาจปล่อยก๊าซพิษออกมา เมื่อสูดดมไอระเหยทำให้เกิดการระคายเคืองต่อระบบทางเดินหายใจ และอาจทำให้เกิดอาการไอ หายใจติดขัด หรือหายใจลำบาก ด้วยความเป็นสารเคมีที่มีความกัดกร่อนสูง จึงมีบางสิ่งที่ไม่ควรใช้ร่วมกับโซดาไฟ เนื่องจากอาจทำให้เกิดปฏิกิริยาทางเคมีที่อันตรายหรือก่อให้เกิดความเสียหาย
"ห้ามใช้" โซดาไฟกับอะไร ?
- สารฟอกขาว (Bleach) โซดาไฟสามารถทำปฏิกิริยากับสารฟอกขาว (โซเดียมไฮโปคลอไรท์) ทำให้เกิดก๊าซคลอรีนที่เป็นพิษ
- กรด การผสมโซดาไฟกับกรด เช่น กรดซัลฟูริกหรือกรดไฮโดรคลอริก จะทำให้เกิดปฏิกิริยาที่รุนแรงและปล่อยความร้อนสูง ซึ่งอาจทำให้เกิดการกระเด็นและอันตรายต่อผิวหนังและดวงตา
- อลูมิเนียม โซดาไฟสามารถทำปฏิกิริยากับอลูมิเนียมได้ โดยจะทำให้เกิดก๊าซไฮโดรเจนซึ่งติดไฟได้
- พื้นผิวไม้ การใช้โซดาไฟบนพื้นผิวไม้สามารถทำลายเนื้อไม้และทำให้สีหรือเคลือบผิวเสื่อมสภาพได้
- พื้นผิวโลหะบางชนิด นอกจากอลูมิเนียมแล้ว โซดาไฟยังสามารถกัดกร่อนโลหะบางชนิด เช่น สังกะสีและดีบุก
- ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดอื่น หลีกเลี่ยงการผสมโซดาไฟกับผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดอื่น ๆ ที่ไม่ได้ระบุไว้โดยเฉพาะ เนื่องจากอาจเกิดปฏิกิริยาที่ไม่คาดคิด
ขั้นตอนการปฐมพยาบาลเบื้องต้นเมื่อสัมผัสโซดาไฟ
- หากโดนผิวหนัง รีบล้างด้วยน้ำสะอาดปริมาณมากและต่อเนื่องอย่างน้อย 15 นาที เพื่อชะล้างสารเคมีออกให้หมด
- หากเข้าตา รีบล้างตาด้วยน้ำสะอาดปริมาณมากและต่อเนื่องอย่างน้อย 15 นาที โดยหลับตาและค่อย ๆ เคลื่อนลูกตาไปมา
- หากสูดดม ย้ายผู้ป่วยไปยังที่ที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก และปล่อยให้หายใจเองตามธรรมชาติ
- ถอดเสื้อผ้าที่เปื้อนโซดาไฟออกทันที เพื่อป้องกันไม่ให้สารเคมีสัมผัสกับผิวหนังบริเวณอื่น
- ห้ามใช้ยาหรือสารใด ๆ ทาบริเวณที่ถูกโซดาไฟ อาจทำให้เกิดปฏิกิริยาเคมีที่รุนแรงขึ้น
- รีบไปโรงพยาบาล หลังจากทำการปฐมพยาบาลเบื้องต้นแล้ว ควรรีบนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลทันที เพื่อรับการรักษาที่ถูกต้อง
สิ่งที่ไม่ควรทำ : ห้ามขัด ถู ขูด เพื่อทำให้สารที่ติดอยู่หลุดออกมา อาจทำให้เกิดการบาดเจ็บรุนแรงขึ้นได้ อย่าใช้สารละลายที่เป็นกรด เช่น น้ำส้มสายชู เพื่อกลางฤทธิ์ของโซดาไฟ อาจทำให้เกิดปฏิกิริยาเคมีที่รุนแรงขึ้นได้
อันตรายจากการใช้น้ำยาล้างห้องน้ำหลายชนิด
การใช้น้ำยาล้างห้องน้ำหลายชนิดพร้อมกันหรือการผสมกันโดยไม่ระมัดระวังอาจก่อให้เกิดอันตรายหลายประการ เนื่องจากสารเคมีในน้ำยาล้างห้องน้ำอาจทำปฏิกิริยากันและปล่อยก๊าซพิษหรือสารระคายเคือง การใช้น้ำยาล้างห้องน้ำอย่างระมัดระวังและการปฏิบัติตามคำแนะนำด้านความปลอดภัยจะช่วยลดความเสี่ยงต่ออันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้
ปล่อยก๊าซพิษ การผสมน้ำยาล้างห้องน้ำที่มีส่วนผสมของสารฟอกขาว (โซเดียมไฮโปคลอไรท์) กับผลิตภัณฑ์ที่มีกรด เช่น กรดไฮโดรคลอริก จะทำให้เกิดก๊าซคลอรีน ซึ่งเป็นก๊าซพิษที่สามารถทำให้เกิดอาการหายใจลำบาก ไอ น้ำตาไหล และในกรณีรุนแรงอาจทำให้ระบบทางเดินหายใจล้มเหลว
ระคายเคืองต่อผิวหนังและดวงตา น้ำยาล้างห้องน้ำมักมีสารเคมีที่สามารถระคายเคืองผิวหนังและดวงตา การสัมผัสหรือการสูดดมโดยตรงสามารถทำให้เกิดการอักเสบหรือไหม้ได้
กัดกร่อนพื้นผิว การใช้สารเคมีหลายชนิดพร้อมกันอาจทำให้พื้นผิวห้องน้ำ เช่น กระเบื้องหรือเครื่องสุขภัณฑ์ ถูกกัดกร่อนหรือเสียหายได้
How to ป้องกันอันตราย "น้ำยาล้างห้องน้ำ" ต่างชนิด
- หลีกเลี่ยงการผสมสารเคมี อย่าผสมน้ำยาล้างห้องน้ำต่างชนิดกัน ควรใช้ทีละชนิดและล้างออกให้สะอาดก่อนเปลี่ยนผลิตภัณฑ์
- อ่านคำเตือนบนฉลาก ปฏิบัติตามคำแนะนำและคำเตือนบนบรรจุภัณฑ์ของผลิตภัณฑ์อย่างเคร่งครัด
- ใช้ในพื้นที่ที่มีการระบายอากาศที่ดี เปิดหน้าต่างหรือใช้พัดลมดูดอากาศเพื่อช่วยระบายไอระเหย
- สวมอุปกรณ์ป้องกัน ใช้ถุงมือยางและแว่นตาป้องกันเมื่อใช้สารเคมีทำความสะอาด
- เก็บให้ห่างจากมือเด็ก เก็บน้ำยาล้างห้องน้ำในที่ปลอดภัยห่างจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยง