ความหมายของ 1080p, 2K, UHD และ 4K คืออะไร?
ถ้าหากเรากำลังเป็นหนึ่งในผู้ที่กำลังจะซื้อโทรศัพท์สมาร์ตโฟนเครื่องใหม่ หรือโทรทัศน์เครื่องใหม่แล้วละก็ หนึ่งในปัจจัยที่เราจะต้องนำมาพิจารณาแน่ ๆ ก่อนทำการซื้อก็คือเรื่องของ “ความละเอียดหน้าจอ” เพราะยิ่งภาพที่แสดงผลนั้นมีความคมชัดมากขึ้นเท่าไหร่ ผู้ใช้งานอย่างเราก็จะได้รับประสบการณ์การใช้งานที่ดีและแตกต่างไปอย่างมีนัยสำคัญ แต่ความยากของเรื่องการเลือกความละเอียดหน้าจอคือ ความหมายของตัวเลขที่ถูกแสดงให้ผู้บริโภครับทราบ เพราะโดยส่วนมากแล้วผู้บริโภคอย่างเรา ๆ ก็ไม่ได้ทราบความหมายหรือความแตกต่างของความละเอียดแต่ละแบบอย่างถ่องแท้ ยกตัวอย่างเช่น ถ้ามีสมาร์ตโฟน 2 เครื่องที่เรากำลังสนใจโดยที่เครื่องที่หนึ่งนั้นบอกว่า มีความคมชัดของหน้าจอในระดับ FHD (Full HD) ส่วนเครื่องที่สองบอกว่ามีความละเอียดหน้าจอที่ 2160x1080 พิกเซล เราก็อาจจะเกิดความสับสนได้ว่าแล้วเครื่องไหนมีจอภาพที่แสดงผลได้ดีและคมชัดกว่ากันล่ะ? ซึ่งเราก็อาจจะถามกับพนักงานขายก็ได้เพื่อให้เขาทำการเปรียบเทียบให้ แต่การที่เรามีข้อมูลอยู่ในมือเพื่อตรวจสอบความถูกต้องอีกทีก็ดูจะเป็นเรื่องที่ไม่เสียหายอะไร...
720p, 1080p ?
มาเริ่มกันที่เลข 2 ตัวแรกที่พบเห็นกันบ่อย ๆ (อย่างเช่นการเลือกความคมชัดของวิดีโอใน YouTube) โดยเลขทั้งสองตัวนี้เป็นการแสดงความละเอียดของ “เส้นภาพ” ที่นับจากบนลงล่างหรือนับในแนวตั้ง
ถ้า 720p ก็จะหมายความว่ามีเส้นภาพที่นับจากบนลงล่างทั้งหมด 720 เส้น และมีสัดส่วน กว้าง x ยาว ที่ 1280 x 720 พิกเซล (ในอัตราส่วน 16:9 จึงทำให้เส้นภาพที่นับจากซ้ายไปขวาจะได้ 1280 เส้น)
ส่วน 1080p ก็จะหมายความว่ามีเส้นภาพที่นับจากบนลงล่างทั้งหมด 1080 เส้น และมีสัดส่วน กว้างxยาว ที่ 1920×1080 พิกเซล (ในอัตราส่วน 16:9 จึงทำให้เส้นภาพที่นับจากซ้ายไปขวาจะได้ 1920 เส้น) หรือมีอีกชื่อที่นิยมใช้เรียกกันทางการตลาดคือ FHD (Full HD)
ส่วนตัวอักษร p ที่ห้อยอยู่ท้ายเลขทั้งสองนี้ หมายถึง Progressive Scan ซึ่งเป็นระบบการแสดงผลของจอภาพแบบใหม่เพื่อแก้ไขปัญหาของภาพในจอรุ่นเก่า ๆ มีความคมชัดและแสดงรายละเอียดได้ดีกว่า และไม่มีปัญหาการกะพริบของภาพ และจะเห็นได้ชัดเจนเมื่อมีการหยุดภาพในระหว่างการเล่นภาพเคลื่อนไหว ซึ่งระบบ Progressive จะหยุดได้นิ่งสนิท แต่ระบบการแสดงผลแบบเก่าจะเกิดการกะพริบขึ้น
2K, UHD, 4K ?
ถ้า 720p, 1080p เป็นการนับเส้นภาพจากบนลงล่าง 2K, UHD, 4K กลับเป็นการนับเส้นภาพในแนวนอนหรือซ้ายไปขวาแทน โดยที่ตัวอักษร k นั้นมาจากคำนำหน้าหน่วยในระบบเอสไอ แสดงถึงค่าพัน (10^3 หรือ 1,000) ดังนั้น 2K ก็คือการแสดงผลที่เส้นภาพนับจากซ้ายไปขวาได้มากกว่า 2000 เส้นขึ้นไป และ 4000 เส้นขึ้นไปสำหรับ 4K ส่วนจำนวนเส้นภาพในแนวบนลงล่างก็จะแล้วแต่อัตราส่วน แต่โดยส่วนมากแล้วเราจะพบจอ 2K มีสัดส่วน กว้างxยาว ที่ 2560×1440 พิกเซล และพบจอ 4K มีสัดส่วน กว้างxยาว ที่ 4096×2160 พิกเซล
ส่วน UHD (Ultra-High Definition) นั้นความละเอียดอยู่ที่ 3840x2160 พิกเซล ซึ่งจะสังเกตเห็นว่าจำนวนเส้นภาพที่นับได้ในแนวนอนนั้นจะไม่ถึง 4000 เส้น (ไม่ถึงเกณฑ์ที่จะเรียกว่าความคมชัดระดับ 4K ที่ต้องมี 3999 เส้นภาพขึ้นไป) แต่ด้วยเวลาที่ผู้ขายนำสินค้ามาเสนอในตลาดจึงโฆษณาว่ามีความคมชัดระดับ 4K เพราะ 3840 เส้นภาพก็เกือบจะเป็น 4K อยู่แล้ว นอกจากนี้เจ้าความละเอียดระดับ UHD ยังมีอีกชื่อหนึ่งที่นิยมใช้เรียกกัน นั่นคือ QHD โดย Q ย่อมาจาก Quad ซึ่งมีความหมายว่า ประกอบด้วยของ 4 อย่าง เพราะเจ้า UHD นี้มีขนาดการแสดงผลเป็น 4 เท่าของจอ FHD (นำจอ FHD 4 อันรวมกันจะได้ขนาดการแสดงผลในระดับ QHD)
ซึ่งถ้าจะสรุปโดยการเรียงลำดับจอภาพที่มีความละเอียดจากน้อยไปมากก็จะได้ว่า 720p
เมื่อรู้อย่างนี้แล้วก่อนเลือกซื้อสมาร์ตโฟนเครื่องใหม่หรือโทรทัศน์เครื่องใหม่ก็อย่าลืมดูความละเอียดของหน้าจอกันด้วย จะได้นำมาใช้ดูภาพยนตร์ ซีรี่ส์ และสื่อวิดีโอต่าง ๆ ที่ในสมัยนี้ก็มักจะมีความคมชัดมากขึ้นเรื่อย ๆ
แหล่งที่มา https://www.scimath.org/article-technology/item/11484-1080p-2k-uhd-4k