What is anthrax?
โรคแอนแทรกซ์คืออะไร?
โรคแอนแทรกซ์เป็นโรคติดเชื้อที่เกิดจากแบคทีเรียที่สร้างสปอร์ที่เรียกว่า Bacillus anthracis โรคนี้เป็นโรคติดต่อจากสัตว์สู่คน (โรคที่ติดต่อจากสัตว์สู่คน) ซึ่งมักเกิดกับสัตว์เคี้ยวเอื้อง (เช่น วัว แกะ และแพะ) แบคทีเรียชนิดนี้สร้างสารพิษที่มีฤทธิ์รุนแรงมากซึ่งเป็นสาเหตุของอาการต่างๆ และทำให้มีอัตราการเสียชีวิตสูง มนุษย์สามารถติดโรคนี้ได้จากสัตว์ที่ติดเชื้อหรือจากผลิตภัณฑ์จากสัตว์ที่ปนเปื้อน
โรคนี้พบได้ในส่วนต่างๆ ของโลก แต่ความถี่ของการระบาดนั้นแตกต่างกันไป สปอร์ของเชื้อแอนแทรกซ์อาจอยู่ในดินเป็นระยะเวลานานและโผล่ขึ้นมาใหม่เมื่อดินถูกรบกวน เช่น น้ำท่วม ฝนตกหนัก หรือดินถล่ม โดยทั่วไปโรคนี้จะกลับมาอีกครั้งเมื่อสัตว์เคี้ยวเอื้องกินสปอร์ของเชื้อเข้าไป
โรคนี้ติดต่อได้อย่างไร?
โดยทั่วไปแล้วโรคแอนแทรกซ์จะไม่แพร่กระจายจากสัตว์สู่สัตว์หรือจากคนสู่คน เมื่อสปอร์ของเชื้อแอนแทรกซ์ถูกกิน สูดดม หรือเข้าสู่ร่างกายผ่านรอยถลอกหรือบาดแผลบนผิวหนัง สปอร์ของเชื้ออาจงอก ขยายพันธุ์ และผลิตสารพิษได้ แมลงสามารถแพร่เชื้อแบคทีเรียระหว่างสัตว์ได้ อาหารสัตว์อาจปนเปื้อนเชื้อแอนแทรกซ์ได้หากมีส่วนผสมของกระดูกสัตว์ที่ติดเชื้อ มนุษย์สามารถติดเชื้อได้หากสัมผัสหรือเกี่ยวข้องกับการฆ่าสัตว์ที่ป่วย หรือสัมผัสกับผลิตภัณฑ์จากสัตว์ที่ปนเปื้อน (เช่น เนื้อ เลือด ขนสัตว์ หนัง กระดูก) โรคแอนแทรกซ์ยังสามารถติดต่อได้จากอุบัติเหตุในห้องทดลอง นอกจากนี้ โรคแอนแทรกซ์ยังสามารถติดต่อได้จากผู้เสพยาที่ฉีดเฮโรอีนผ่านการฉีดเฮโรอีนที่ปนเปื้อน นอกจากนี้ เชื้อ Bacillus anthracis ยังอยู่ในรายชื่อเชื้อก่อโรคที่มีศักยภาพสูงเสมอมาในแง่ของสงครามชีวภาพและการก่อการร้ายทางชีวภาพ
อาการทางคลินิกของโรคแอนแทรกซ์ในมนุษย์เป็นอย่างไร?
โรคแอนแทรกซ์ในมนุษย์มี 3 รูปแบบ การประเมินทางการแพทย์และการรักษาอย่างรวดเร็วและเหมาะสมถือเป็นสิ่งสำคัญสำหรับโรคทั้ง 3 รูปแบบ
- โรคแอนแทรกซ์ที่ผิวหนังหรือผิวหนังเป็นรูปแบบที่พบบ่อยที่สุด โดยปกติจะติดโรคนี้เมื่อผู้ที่มีผิวหนังแตก เช่น มีรอยบาดหรือถลอก สัมผัสกับสปอร์ของเชื้อแอนแทรกซ์โดยตรง ตุ่มที่คันจะกลายเป็นแผลดำอย่างรวดเร็ว บางคนอาจมีอาการปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ มีไข้ และอาเจียน
- โรคแอนแทรกซ์ในระบบทางเดินอาหารเกิดจากการกินเนื้อสัตว์ที่ติดเชื้อ โดยอาการเริ่มแรกจะคล้ายกับอาหารเป็นพิษ แต่บางครั้งอาการอาจแย่ลงจนปวดท้องอย่างรุนแรง อาเจียนเป็นเลือด และท้องเสียอย่างรุนแรง
- โรคแอนแทรกซ์ในมนุษย์ชนิดที่รุนแรงที่สุดและพบได้น้อยที่สุดคือโรคแอนแทรกซ์จากการหายใจเข้าหรือโรคแอนแทรกซ์ในปอด โรคชนิดนี้เกิดขึ้นเมื่อบุคคลสัมผัสกับสปอร์ของเชื้อแอนแทรกซ์จำนวนมากที่ลอยอยู่ในอากาศโดยตรงและหายใจเอาสปอร์เหล่านั้นเข้าไป อาการแรกๆ จะคล้ายกับไข้หวัดธรรมดา แต่สามารถพัฒนาไปสู่อาการหายใจลำบากอย่างรุนแรงและช็อกได้อย่างรวดเร็ว
ในกรณีของโรคแอนแทรกซ์ที่ผิวหนัง มีความเสี่ยงเล็กน้อยที่จะติดเชื้อโดยตรงจากรอยโรคบนร่างกายของบุคคลอื่น โรคแอนแทรกซ์ที่เกิดจากการสูดดมไม่สามารถติดต่อจากคนสู่คนได้ แต่สามารถติดต่อได้โดยการหายใจเอาสปอร์ของเชื้อแอนแทรกซ์เข้าไปโดยตรงเท่านั้น ผู้ป่วยโรคแอนแทรกซ์ทุกรายต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล ผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการสัมผัสสปอร์ของเชื้อแอนแทรกซ์อาจได้รับการรักษาเพื่อป้องกันโรค เชื้อแอนแทรกซ์ตอบสนองต่อยาปฏิชีวนะได้ดี ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการสั่งจ่ายโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ควรปฏิบัติตามคำแนะนำทางการแพทย์เกี่ยวกับการใช้ยาปฏิชีวนะเสมอ ปฏิบัติตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัดและอย่าลดระยะเวลาการรักษา หากพบผลข้างเคียงจากการรักษา โปรดปรึกษาแพทย์ทันที ห้ามใช้ยาปฏิชีวนะหรือยาอื่นใดเพื่อรักษาหรือป้องกันตนเองโดยไม่ได้รับคำแนะนำทางการแพทย์ก่อน มีวัคซีนป้องกันโรคแอนแทรกซ์หรือไม่? มีวัคซีนป้องกันโรคแอนแทรกซ์สำหรับปศุสัตว์และมนุษย์แล้ว วัคซีนสำหรับสัตว์ใช้สำหรับควบคุมโรคแอนแทรกซ์ในปศุสัตว์ วัคซีนสำหรับมนุษย์มีปริมาณจำกัดและใช้เป็นหลักในการป้องกันบุคคลที่ได้รับเชื้อแอนแทรกซ์จากการทำงาน
จะป้องกันโรคแอนแทรกซ์ได้อย่างไร?
การป้องกันโรคในสัตว์จะช่วยปกป้องสุขภาพของมนุษย์ การทำลายวงจรการติดเชื้อเป็นพื้นฐานในการควบคุมโรคแอนแทรกซ์ในปศุสัตว์ หากทราบว่ามีแหล่งติดเชื้อที่อาจเกิดขึ้น ควรกำจัดแหล่งดังกล่าวโดยเร็วที่สุด
ในกรณีที่เกิดกรณีหรือการระบาดในปศุสัตว์ มาตรการควบคุมประกอบด้วยการกำจัดซากสัตว์อย่างถูกต้อง การฆ่าเชื้อสถานที่และสิ่งของที่ใช้ทดสอบและกำจัดซากสัตว์ และเริ่มการรักษาและ/หรือการฉีดวัคซีนให้กับสัตว์อื่นตามความเหมาะสม วิธีการกำจัดที่ดีที่สุดคือการเผา ไม่ควรเปิดซากสัตว์ออก เนื่องจากการสัมผัสกับออกซิเจนจะทำให้แบคทีเรียสร้างสปอร์ได้
การตรวจจับการระบาดในระยะเริ่มต้น การกักกันสถานที่ที่ได้รับผลกระทบ การทำลายสัตว์ที่เป็นโรคและสิ่งที่ปนเปื้อน และการนำขั้นตอนสุขอนามัยที่เหมาะสมมาใช้ในโรงฆ่าสัตว์และโรงงานผลิตนม จะช่วยรับประกันความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์จากสัตว์ที่ตั้งใจจะบริโภคเพื่อมนุษย์
แหล่งที่มา
World Health Organization (WHO)
เผยแพร่ : ณาดาร์ หมื่นชล
กลุ่มพัฒนาระบบสารสนเทศ (พร.)
กองระบบและบริหารข้อมูลเชิงยุทธศาสตร์การอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (กรข.)
สํานักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม
Social Media
Facebook : stkcsociety
Twitter : stkcsociety
Tiktok : stkcsociety
Youtube channel : STKC Society