ทำไมคิดงานไม่ออกถึงต้องลุกไปอาบน้ำ

เราทุกคนล้วนเคยเจอช่วงเวลาที่สมองตื้อ คิดงานไม่ออก ต่อให้นั่งหน้าคอมพิวเตอร์นานแค่ไหนก็ยังไม่มีคำตอบ ในช่วงเวลาเช่นนั้น หลายคนเลือกที่จะ “ลุกไปอาบน้ำ” ซึ่งดูเหมือนเป็นเพียงกิจวัตรธรรมดา แต่แท้จริงแล้ว การอาบน้ำอาจเป็นกุญแจสำคัญที่ช่วยปลดล็อกความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์ได้อย่างมีนัยยะสำคัญ

อาบน้ำ = ปลดปล่อยจากแรงกดดัน

สภาวะที่เราอยู่ภายใต้แรงกดดันจากเดดไลน์ ความเครียด และความคาดหวัง จะทำให้สมองเข้าสู่ “โหมดบีบคั้น” หรือ Focused Mode ซึ่งแม้จะเป็นโหมดที่ช่วยให้เรามีสมาธิ แต่กลับไม่เอื้อต่อการคิดนอกกรอบ งานวิจัยพบว่าเมื่อเราผ่อนคลาย สมองจะเปลี่ยนเข้าสู่ Diffuse Mode ซึ่งเปิดโอกาสให้การเชื่อมโยงระหว่างข้อมูลเก่ากับแนวคิดใหม่เกิดขึ้นได้มากขึ้น (Oakley, 2014)

การอาบน้ำจึงเป็นกิจกรรมที่เหมาะสมอย่างยิ่ง เพราะเป็นช่วงเวลาที่เราไม่ได้โฟกัสอะไรเป็นพิเศษ มีเพียงอุณหภูมิอุ่นสบาย น้ำไหลผ่านร่างกาย และจิตใจที่ค่อย ๆ ปลดปล่อยจากความคิดรบกวน

ไอเดียเกิดในสภาวะผ่อนคลาย

นักจิตวิทยาหลายคนอธิบายว่า ความคิดสร้างสรรค์มักเกิดขึ้นในขณะที่เราอยู่ใน “ภาวะไหล” (Flow) หรือจังหวะที่จิตใจไม่ถูกขัดจังหวะจากสิ่งรอบข้าง การอาบน้ำคือหนึ่งในกิจกรรมที่ทำให้เราเข้าสู่ภาวะนั้นได้ง่าย จากผลการศึกษาของ Kaufman (2014) พบว่า 72% ของคนที่ตอบแบบสอบถามบอกว่า ไอเดียดี ๆ มักเกิดตอนอาบน้ำ กิจกรรมอื่น ๆ ที่มีลักษณะคล้ายกัน ได้แก่ การเดินเล่น การล้างจาน หรือแม้กระทั่งการนั่งรถโดยไม่เล่นมือถือ ซึ่งทั้งหมดล้วนเป็นกิจกรรมที่ไม่ต้องใช้สมองคิดวิเคราะห์อย่างหนัก จึงปล่อยให้สมอง “เล่นสนุก” กับข้อมูลที่มันมีอยู่แล้ว

ปรากฏการณ์ Default Mode Network

เมื่อเราไม่ได้ตั้งใจทำอะไรเป็นพิเศษ สมองจะเปิดใช้งานระบบที่เรียกว่า Default Mode Network (DMN) ซึ่งเชื่อมโยงกับความคิดภายใน การจินตนาการ และการทบทวนความจำ สิ่งนี้ทำให้สมอง “เรียงต่อ” ความคิดจากประสบการณ์เก่า ๆ ได้อย่างอิสระ และเป็นที่มาของความคิดใหม่ ๆ หรือแนวทางที่เรามองข้ามไป (Raichle et al., 2001)

นี่อธิบายได้ว่าทำไมช่วงที่เรานั่งทำงานแบบจริงจังกลับคิดอะไรไม่ออก แต่พอลุกไปอาบน้ำ หรือปล่อยใจล่องลอยในขณะเดิน กลับเกิดไอเดียปิ๊งขึ้นมาทันที สรุป การอาบน้ำไม่ได้เป็นเพียงแค่กิจวัตรประจำวัน แต่คือพื้นที่แห่งการปลดปล่อยความคิด ความเครียด และแรงกดดัน ทั้งยังเปิดโอกาสให้สมองทำงานในรูปแบบที่เหมาะกับการเกิดไอเดียใหม่ ๆ ดังนั้น หากวันไหนคิดงานไม่ออก ลองลุกไปอาบน้ำ อาจเป็นทางลัดสู่ความคิดสร้างสรรค์ที่คุณตามหาอยู่ก็ได้

สรุป

การอาบน้ำไม่ได้เป็นเพียงแค่กิจวัตรประจำวัน แต่คือพื้นที่แห่งการปลดปล่อยความคิด ความเครียด และแรงกดดัน ทั้งยังเปิดโอกาสให้สมองทำงานในรูปแบบที่เหมาะกับการเกิดไอเดียใหม่ ๆ ดังนั้น หากวันไหนคิดงานไม่ออก ลองลุกไปอาบน้ำ อาจเป็นทางลัดสู่ความคิดสร้างสรรค์ที่คุณตามหาอยู่ก็ได้

แหล่งที่มา

Oakley, B. (2014). A Mind for Numbers: How to Excel at Math and Science. TarcherPerigee.

Raichle, M. E., et al. (2001). A default mode of brain function. Proceedings of the National Academy of Sciences, 98(2), 676-682.

Psychology Today. (n.d.). Default Mode Network.

เผยแพร่ : ณาดาร์ หมื่นชล
กลุ่มพัฒนาระบบสารสนเทศ (พร.)
กองระบบและบริหารข้อมูลเชิงยุทธศาสตร์การอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (กรข.)
สํานักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม

Social Media
Facebook : stkcsociety
Twitter : stkcsociety
Tiktok : stkcsociety
Youtube channel : STKC Society